Wągry, zwane także zaskórnikami, to szeroko rozpowszechniony problem skórny dotyczący zarówno młodzieży, jak i dorosłych. Najczęściej pojawiają się na twarzy, szczególnie w tzw. strefie T, ale mogą występować także na plecach czy ramionach. Wbrew powszechnym mitom wągry nie są wynikiem brudu, lecz efektem fizjologicznych procesów zachodzących w skórze. Poznanie przyczyn ich powstawania i właściwej profilaktyki pozwala skutecznie ograniczyć ten problem.
Wągry – czym są i jak powstają?
Zaskórniki (wągry) tworzą się na skutek zablokowania ujścia mieszka włosowego przez nadmiar sebum (łoju) oraz martwych komórek naskórka. Na powierzchni skóry tworzą się widoczne drobne zmiany, które dzieli się na dwa główne typy: zaskórniki otwarte (czarne) oraz zaskórniki zamknięte (białe). Wągry nie są chorobą, jednak w wyniku ich nieprawidłowego usuwania lub nadkażenia mogą przekształcić się w stany zapalne.
Proces powstawania wągrów rozpoczyna się od nadprodukcji sebum. Następnie pojawiają się zaburzenia naturalnego złuszczania naskórka, co sprzyja gromadzeniu się martwych komórek w ujściu gruczołu łojowego. Powstała mieszanina blokuje wydostawanie się łoju na powierzchnię skóry, co skutkuje zablokowaniem pora oraz powstaniem wągra.
Rodzaje wągrów – otwarte i zamknięte
Zaskórniki otwarte (czarne wągry) mają ujście pora otwarte na powierzchnię skóry. Mieszanka sebum i martwych komórek po kontakcie z powietrzem ulega utlenieniu, przez co zawarta w sebum melanina zmienia kolor na ciemny. Właśnie dlatego wągry przybierają odcień czarny – nie jest to efekt brudu.
Zaskórniki zamknięte (białe wągry) różnią się tym, że ujście pora pozostaje zamknięte cienką warstwą naskórka. Tworzą się wówczas drobne, białawe grudki pod powierzchnią skóry, które są mniej widoczne, ale często trudniejsze do samodzielnego usunięcia.
Gdzie najczęściej pojawiają się wągry?
Największa liczba wągrów występuje w tzw. strefie T, obejmującej nos, czoło oraz brodę. To obszary z największą ilością gruczołów łojowych, produkujących najwięcej sebum. Wągry mogą występować także na plecach, dekolcie lub ramionach.
Problem dotyczy w różnym stopniu osób w każdym wieku, jednak najczęściej pojawia się u młodzieży w okresie dojrzewania oraz u osób z cerą tłustą lub mieszaną. Zgodnie z szacunkami około 80-90% osób z tłustą cerą w okresie dojrzewania zmaga się z wągrami.
Najważniejsze przyczyny powstawania wągrów
Za główne przyczyny powstawania wągrów uważa się:
- Nadmierne przetłuszczanie się skóry i wzmożoną produkcję sebum przez gruczoły łojowe
- Nieprawidłowe lub zaburzone złuszczanie naskórka
- Zanieczyszczenia środowiskowe i zewnętrzne utrudniające prawidłowe funkcjonowanie skóry
Oprócz powyższych niezwykle istotnym czynnikiem są predyspozycje do tłustej skóry. Wągry występują częściej i są bardziej widoczne w przypadku nadmiaru sebum. Bakterie skóry, takie jak Propionibacterium acnes, mogą rozwijać się w zatkanych porach, prowadząc do zmian zapalnych, jednak nie są one bezpośrednią przyczyną powstawania zaskórników.
Proces nieprawidłowego wyciskania wągrów może podrażniać i zaogniać istniejące zmiany, prowadząc do rozwoju powikłań i blizn. Zaskórniki dzieli się także na powierzchowne, łatwiejsze do usunięcia, oraz głębokie, których samodzielne usunięcie może być trudne.
Jak skutecznie zapobiegać wągrom?
Podstawą profilaktyki zaskórników powinna być regulacja wydzielania sebum oraz prawidłowe oczyszczanie i złuszczanie skóry. Zalecane działania obejmują regularne, lecz delikatne mycie twarzy, najlepiej przy użyciu specjalistycznych preparatów oczyszczających o właściwościach złuszczających, przykładowo zawierających kwasy AHA lub BHA.
Bardzo ważne jest unikanie preparatów mocno wysuszających i skoncentrowanie się na kosmetykach, które regulują produkcję sebum oraz odpowiednio nawilżają skórę, nie zatykając jej porów. Równie istotne jest stosowanie preparatów z antyoksydantami, które ograniczają utlenianie się sebum, tym samym zmniejszając ryzyko powstawania czarnych wągrów.
Konsekwencja w pielęgnacji skóry przemawia za stosowaniem regularnych zabiegów złuszczających i unikaniem zanieczyszczeń, które mogą sprzyjać zatykaniu mieszka włosowego. Dobrze dobrana chemia pielęgnacyjna oraz zachowanie odpowiedniej higieny osobistej pozwala utrzymać skórę w lepszej kondycji i ograniczyć liczbę nowych wągrów.
Usuwanie wągrów – metody i bezpieczeństwo
Usuwanie wągrów powinno być przeprowadzane ostrożnie. Regularne oczyszczanie skóry oraz peelingi chemiczne pomagają w pozbyciu się zaskórników powierzchownych i ograniczeniu powstawania nowych zmian. W przypadku głębokich zaskórników lub przy nawracającym problemie warto skonsultować się z kosmetologiem lub dermatologiem, który zaproponuje profesjonalne leczenie bądź odpowiednie zabiegi.
Wągry można również usuwać manualnie, jednak nieprawidłowa technika może prowadzić do podrażnień i zaostrzeń stanu zapalnego. W przypadku tendencji do nawracających zmian o charakterze zapalnym rozważa się też leczenie farmakologiczne pod nadzorem specjalisty.
Podsumowanie: jak ograniczyć liczbę wągrów?
Ograniczenie obecności wągrów wymaga kompleksowego podejścia obejmującego regulację wydzielania sebum, prawidłową higienę oraz delikatne, regularne złuszczanie naskórka. Należy pamiętać, że wągry nie są efektem braku higieny, a ich usuwanie wymaga właściwej pielęgnacji oraz odpowiednich zabiegów, które skutecznie ograniczają problem zaskórników i poprawiają wygląd skóry.
Portal Pomóżmy Dzieciom to przestrzeń, gdzie rzetelna wiedza spotyka się z praktycznymi poradami z różnych dziedzin życia. Łączymy ekspertów z czytelnikami, tworząc społeczność opartą na wzajemnym wsparciu i rozwoju. Dostarczamy sprawdzone informacje i inspirację do świadomego podejmowania codziennych decyzji.